ĐỐI VƯƠNG HAY HÙNG VƯƠNG?

Khi đọc những phản biện của Blogger Le Minh Khai ở đây và  ở đây về trường hợp chữ “đối” (碓: chữ này Le Minh Khai đọc là “đôi”, chúng tôi đọc là “đối”) trong văn bản Hán văn Đại Việt sử lược đã "bị" Trần Quốc Vượng và Nguyễn Gia Tường dịch thành “hùng” 雄 trong bản tiếng Việt mà không có sự giải thích, tôi đã tiến hành kiểm tra lại các thông tin. Tôi cho rằng đã có uẩn khúc trong trường hợp này. Có lẽ vào thời điểm khi dịch Đại Việt sử lược, cả Trần Quốc Vượng lẫn Nguyễn Gia Tường đều không có điều kiện tiếp xúc với chính văn Đại Việt sử lược khắc in trong Tứ khố toàn thư (là bản gốc) mà họ chỉ dịch dựa trên bản một bản sao chép được lưu trữ tại Việt Nam. Trong trường hợp Trần Quốc Vượng, đó có thể là bản Việt sử lược ký hiệu Vhv.1521. Bản Hán văn này được in kèm trong cuốn Việt sử lược (Trần Quốc Vượng dịch, Đinh KhắcThuân đối chiếu chỉnh lý, Trung tâm văn hóa ngôn ngữ Đông Tây xuất bản năm 2005. Bản in năm 2005 này người đối chiếu chỉnh lý cũng hoàn toàn dựa trên  bản Vhv.1521 nên cũng không có chú thích gì cho trường hợp Hùng Vương). 

Việt sử lược trong Tứ khố toàn thư

Việt sử lược ký hiệu VHv.1521 (bản sao chép?)

Qua ảnh chụp, có thể suy đoán,  Việt sử lược ký hiệu Vhv.1521 là một bản sao chép lại từ nguyên bản của Tứ khố. Tuy nhiên, giữa hai bản có một sự sai khác rất nghiêm trọng: toàn bộ những chữ “đối” 碓" (trong chữ "Đối Vương". mục Quốc sơ duyên cách) của bản trong Tứ khố, đã được  sửa lại thành “hùng” trong bản ký hiệu Vhv. 1521 (chữ “hùng” có một bên là chữ hữu右và một bên là bộ chuy隹).(xem ảnh)

"Đối" trong Việt sử lược Tứ khố toàn thư

Thành "hùng" trong Việt sử lược ký hiệu VHv.1521

Như vậy, có thể hiểu, vô hình chung, người sao chép Hán văn (chứ không phải người dịch sang tiếng Việt) đã mặc nhiên cho rằng “đối” 碓 chính là sự chép sai từ “hùng” (một bên là chữ右 và một bên là bộ chuy隹) . Theo tôi, trong trường hợp này, ông Trần Quốc Vượng và Nguyễn Gia Tường đã không có điều kiện đối chiếu với bản gốc (và cũng có thể là vào thời điểm đó họ chưa tiếp xúc cả với những công trình hiệu đính của Trần Kinh Hòa) nên họ mặc nhiên dịch thành "hùng" (theo đúng tự dạng chép trong VHv.1521), họ không biết được có sự tồn tại của chữ “đối” 碓 trong văn bản, dẫn tới cả hai đều không có chú giải cho trường hợp này.

Chữ "đối" 

Chữ "hùng"

Quay lại chuyện “đối” 碓 và “hùng” (chữ “hùng” như trên ảnh), có thể thấy sự khác biệt của hai chữ này là  vô cùng nhỏ, đặc biệt rất dễ nhầm lẫn. Đặt giả thiết “đối” 碓 là một chữ bị Tứ khố toàn thư khắc nhầm, tôi cho rằng trường hợp “hùng” (một bên là chữ右 và một bên là bộ chuy隹) bị nhầm sang “đối” 碓 là trường hợp có khả năng hơn là nhầm từ “lạc” 雒sang “đối” 碓. Nhận định đó của tôi thuần túy dựa trên mặt tự dạng. Còn những chuyện phức tạp hơn về cuộc tranh luận Lạc Vương và Hùng Vương chúng tôi sẽ trở lại trong một bài khác.

...........................

Gạch đầu dòng:

1.

Mục Hồng Bàng thị (Họ Hồng Bàng) trên Wikipedia Trung văn

.

Đây là mục viết về họ Hồng Bàng trên Wikipedia Trung văn , những người viết đã đặt  Đôi Vương như là một trong những hiệu của vua thời Hồng Bàng. "Quân chủ xưng hiệu là "Hùng Vương". "Lạc Vương" hoặc "Đôi Vương", từng sử dụng quốc hiệu như "Xích Quỷ quốc", "Văn Lang quốc"....vvvv. Wikipedia không phải là một tài liệu tham khảo mang tính học thuật, nhưng là nơi cung cấp thông tin dạng phổ biến, vì thế trong trường hợp này cũng cần có sự lưu ý.

2. - Một cách thức diễn giải lười biếng khác: Thời Hồng Bàng, các vị vua nối nhau lên ngôi, lần lượt xưng hiệu là: Lạc Vương, Hùng Vương (hoặc Đôi Vương)...vvv. Như thế có nghĩa là có cả Lạc lẫn Hùng, đỡ phải tranh cãi  Lạc hay Hùng mới là chính xác....

Liên kết: 
Blog Le Minh Khai:  The Evils of Quốc Ngữ #4 continued again